Piekeren, piekeren, piekeren. Het lijkt soms meer een tijdrovende, ongewenste hobby dan iets dat af en toe de kop opsteekt. Zeker in tijden van zorgen, wanneer je veel aan je hoofd hebt, kunnen piekergedachten het volledig van je overnemen. Het lijkt alsof je hoofd met jou op wandel gaat. Dat kan enorm vermoeiend zijn en je met momenten een gevoel van hopeloosheid geven. Ergens besef je dat je “te ver” aan het denken bent en meer in het hier en nu moet blijven, maar op de een of andere manier lukt dat niet want die gedachten blijven maar komen en komen en komen… Hoe ga je hiermee om?
Eerst en vooral, piekeren is menselijk. Het hoort erbij. Gedachten kan je niet tegenhouden. Je kan wél leren hoe met die gedachten om te gaan. Laat je je er volledig door meesleuren of zet je een stapje achteruit, observeer je hoe die gedachten opduiken en voorbijkomen en laat je ze passeren zonder er per se iets mee te hoeven doen? Die keuze is aan jou. Wat het vaak lastig maakt, is dat angstige en piekergedachten zo’n sterke emotionele lading hebben dat ze voelen als realiteit. Je denkt bijvoorbeeld “oh nee, als dit of dat maar niet gebeurt”. De emotie die je erbij ervaart is zodanig sterk dat ze doorheen je hele lijf te voelen is waardoor het lijkt alsof dit wel echt moet zijn. Het kan niet anders, want het voelt zo echt! Blijf jezelf voorhouden dat gedachten maar gedachten zijn, en niet meer dan dat.
Je hoeft gedachten dus niet uit te bannen (want dat lukt toch niet) of weg te duwen (want dan komen ze nog harder terug, het boemerangeffect zeg maar). Je kan op verschillende manieren leren omgaan met piekeren. Stel jezelf eerst en vooral eens de volgende vragen: wat maakt dat je zoveel piekert? Wat ligt hieronder? Waar ben je eigenlijk zo bang van? Durf hierbij stil te staan in plaats van ervan weg te lopen. En stel als dat zou gebeuren, wat zou dat voor jou betekenen? Wat zou dat over jou zeggen? Door je worst case scenario gedachten uit te pluizen en door uit te spreken wat het ergste is dat je kan overkomen, ga je soms vanzelf al die mogelijke uitkomst relativeren. Bijvoorbeeld: “Mijn grootste angst is dat ik ontslagen word op mijn werk. Hierdoor zal ik mijn rekeningen niet meer betaald krijgen. Mijn partner zal me een complete loser vinden en me verlaten. Ik verlies mijn huis en eindig uiteindelijk onder een brug.” Het klinkt lachwekkend en onzinnig als je het hier zo leest, maar uiteindelijk zijn dit soort redeneringen vaak degene die onbewust onder je piekergedachten aanwezig zijn. Door ze uit te spreken, ga je ze al meteen relativeren en denken van “Hé, ik vind wel een andere job. Mijn partner en ik hebben al wel meer watertjes doorzwommen. Ik zou hem/haar ook niet in de steek laten gewoon omdat hij/zij ontslagen is. En als hij/zij dat wel zou doen, zou ik ook beter af zijn zonder hem/haar. Zo snel verlies je je huis niet en we wonen nog altijd in België en niet in Amerika, waardoor we altijd recht hebben op een uitkering of iets van opvang.” Daarnaast denken veel werknemers met momenten dat ze ontslagen zullen worden, terwijl dat helemaal niet gebeurt, bijvoorbeeld na een discussie met de baas of na het maken van een fout. Het is “maar” een gedachte, het is “maar” angst die weer eens even met jou op de loop gaat.
Naast bovenstaande aanpak vind je hier ook nog een aantal concrete tips om met je piekergedachten om te gaan:
- Hou het luchtig. Durf ook eens te lachen met je problemen en ga ervanuit dat het uiteindelijk wel weer goed komt. Misschien niet zo snel als je zou willen en niet hoe je het verwacht had, maar uiteindelijk zijn er altijd weer oplossingen voorhanden waar je je niet aan verwacht had en draaien situaties vaak toch ook weer net anders uit dan je gedacht had. Het leven is onvoorspelbaar en dat heeft zijn voor- en nadelen. Zelfs als het niet goed komt, bijvoorbeeld in tijden van ziekte of andere tegenslag, vind je uiteindelijk een manier om er toch zo goed mogelijk mee om te gaan en de last te leren dragen.
- Zeg eens wat vaker tegen jezelf “Het is wat het is”. Wat er op je afkomt in het leven, heb je niet in handen. Hoe je ermee omgaat wél. Het leven kan hard en onrechtvaardig zijn en de portie problemen is helaas niet altijd gelijk verdeeld. Toch kan je leren om het beste te maken van wat er op je afkomt en proberen te aanvaarden dat het leven nu eenmaal soms loopt zoals het loopt. Of zoals Jack London ooit zei: “Life’s not about holding good cards, but about playing a poor hand well.”
- Train je bewuste aandacht. Dat kan je onder andere doen door een mindfulnesstraining te volgen. In plaats van te blijven piekeren over het verleden (“toen was het zo en zo”) en de toekomst (“wat als…”) leer je je aandacht te richten op dit moment, hier en nu. En geef toe, hier en nu is het vaak minder erg dan de rampscenario’s in de toekomst… in je hoofd.
- Zoek afleiding. Ga even naar buiten als je hoofd vol zit, zoek de natuur op, ga even wandelen, doe iets met je handen. Als je met je handen bezig bent, richt je daar meer je aandacht op waardoor je minder in je hoofd zit.
- Gebruik helpende gedachten. Zeg bijvoorbeeld tegen jezelf “Het is niet omdat ik denk dat het nooit meer goed komt, dat dat ook klopt. Het is niet omdat ik nu geen oplossingen zie, dat ze er niet zijn. Ik heb er gewoon (nog) geen zicht op.” Of “Het zijn mààr piekergedachten en niet meer dan dat. Laat ze maar gewoon voorbijkomen. Ik hoef ze niet op te lossen. Ik hoef er niets mee te doen.”
- Hou jezelf voor: je hoeft je piekergedachten niet op te lossen! Piekeren doen we vaak omdat we per se een oplossing voor een probleem willen vinden. Soms zijn dingen echter zoals ze zijn en is er niet meteen een oplossing voorhanden. Soms dien je gewoon de dingen te accepteren zoals ze zijn (hoe moeilijk dat ook is soms, zeker als de situatie onrechtvaardig aanvoelt). In dat geval kan je, zoals eerder gezegd, zeggen “Het is wat het is…” en vooral ook “…en ik hoef het niet op te lossen!”.
Veel succes met het anders leren omgaan met je drukke hoofd. Denk eraan, je hoeft je gedachten niet tegen te houden of je hoofd leeg te maken. Laat alles maar gewoon gebeuren in je geest, zeg tegen jezelf “Het is precies druk vandaag daarboven…” en “…maar hey, het is wat het is”. Het proberen waard!
