Maandagmorgen. Je hebt nood aan koffie. Bent moe. Misschien slechtgezind. Opstaan was niet vanzelfsprekend. Bestaat dat eigenlijk echt, de maandagblues? Hoe komt het dat je van zoiets last kan hebben en wat kan je eraan doen?
Er is al heel wat wetenschappelijk onderzoek verricht naar de maandagblues. Sommige wetenschappers beweren dat het niet bestaat en het maar lijkt alsof je op maandag minder gelukkig bent, vergeleken met andere dagen in je werkweek. Wel zou je meer positieve emoties ervaren in het weekend dan doorheen de werkweek, onder andere omdat je in het weekend meer tijd doorbrengt met vrienden en familie (Helliwell en Wang, 2014). Andere wetenschappers geven aan dat er wel degelijk zoiets bestaat als de maandagblues. Omdat je uitslaapt in het weekend, raakt je slaapritme uit balans en ben je op maandagmorgen, wanneer je weer vroeger dient op te staan, meer moe en kan je je minder goed focussen (Taylor et al., 2008).
Er wordt ook wel gesproken van een sociale jetlag. Je hebt je biologisch ritme, waarbij je op bepaalde uren nood hebt aan slaap, en je sociaal leven dat bestaat uit je werk, afspreken met vrienden en andere (sociale) verplichtingen. Bij een sociale jetlag zijn je sociaal leven en je biologisch ritme niet goed op elkaar afgestemd. Je bent bijvoorbeeld een avondmens en functioneert best later op de dag, maar je werk verplicht je om vroeg op te staan terwijl je dan cognitief niet op je best bent (Wittmann et al., 2006).
Tips om je maandagblues te bestrijden:
- Plan je maandag van tevoren in. Zet niet te veel ingewikkelde zaken op het programma, geef jezelf de tijd om er terug in te komen.
- Gun jezelf een ‘wakker worden moment’ met een tas koffie. Let wel op dat je niet overdrijft met al te veel koffie drinken.
- Neem voldoende pauzes. Die pauzes hoeven niet lang te zijn.
- Zorg dat je maandagavond rustig en ontspannend is. Zo kan je de eerste werkdag van de week afsluiten met joggen in de buitenlucht, het lezen van een ontspannend boek of het afspreken met iemand waar je een fijne babbel mee hebt.
- Let op met al te lang uit te slapen in het weekend. Als je in het weekend op hetzelfde tijdstip opstaat als doorheen de week, blijft je dag/nachtritme in evenwicht. Dat is natuurlijk een persoonlijke keuze. Als je graag uitslaapt, kan je dat gewoon blijven doen maar dien je de maandagblues er wel bij te nemen.
- Heb je flexibele uren? Als je een avondmens bent, kan het een verschil maken als je op maandagmorgen wat later begint. Je kan de mogelijkheid om op maandag (of elke dag van de werkweek) later te beginnen aankaarten bij je werkgever, mits dit praktisch gezien haalbaar is op de werkvloer én haalbaar is binnen de functie die je uitoefent.
Bronnen:
Helliwell, J.F., & Wang, S. (2014). Weekends and subjective well-being. Social Indicators Research, Springer, 116(2), 389-407.
Taylor, A., Wright, H.R., & Lack, L.C. (2008). Sleeping-in on the weekend delays circadian phase and increases sleepiness the following week. Sleep and Biological Rhythms, 6, 172-179.
Wittmann, M., Dinich, J., Merrow, M., & Roenneberg, T. (2006). Social jetlag: misalignment of biological and social time. Chronobiology International, 23(1&2), 497-509.
Ik werk nooit op de maandagen en slaap ook zelden uit. Maar toch gebeurt er elke keer dingen bij mij en altijd op maandag.